تاریخ عالم‌آرای عباسی (۲جلدی)

تاریخ عالم‌آراى عباسى از مهمترین منابع عصرى درباره تاریخ صفویه و به‌ویژه دوران پادشاهى شاه‌عباس اول است. نویسنده این اثر اسکندربیک ترکمان منشى که در دوران پادشاهى شاه‌عباس وقایع‌نویس دربار و همراه او در تمام مراحل پادشاهى‌اش بوده، توانسته شرح مفصلى از دوران پرفرازوفرود زندگى این پادشاه به‌دست دهد، اگرچه هیچ‌گاه واقعه‌نگارى بى‌طرف نبوده است، اسکندربیک خود از طایفه ترکمانان بوده که در دوره صفویه از طوایف مهم و صاحب منزلت و اعتبار بودند، خود نویسنده درباره دوران جوانى‌اش در همین اثر چنین مى‌نویسد: «در اوان نشأه جوانى به اغواى کوته‌خردان دنیاپرست خود را از اکتساب علوم متداوله که طبیعت به آن راغب و آشنا شده بازآورده، هوس علم سیاق نمودم و مدتى بدان شغل ناتمام بى‌سرانجام پرداختم. چون در آن فن به اعتقاد ناقص خود فى‌الجمله رتبه کمال یافتم و برخى از اوقات شریف را به مهمات ارباب دولت مصروف ساختم عقل دوراندیش مرا از سکر خواب غفلت بیدار ساخت، با خود گفتم که این شغل خسیس که اختیار کرده‌اى تو را از دریافت فضل و کمال به صد مرحله دور انداخت، تو که در بحر مواج معانى شناورى کردى چرا به طریق معرکه‌آرایان عام‌فریب صورت‌پرست باشى، چون نیک تأمل نمودم خلاصه اوقات به بطالت گذشته بود و شخص طبیعت قرین یأس و ندامت گشته، چون گاهى به صحبت فیض‌بخش بعضى اعزه که جامع فنون قابلیت و استعداد بوده از علم انشاء بهره تمام داشتند فایز مى‌شدم و در اوقات هم‌صحبتى سخنان سودمند شیرین و نکات دلپذیر رنگین را که به نظم و نثر ترصیع داده به قلم زرنگار اندیشه در صفحه بیان مى‌نگاشتند، مشاهده مى‌نمودم طبع دریوزه‌گر بدان شیوه ستوده رغبت نموده، آن هوس در دلم پدید آمد.»